Yangına yukarıdan müdahale edilmesi gereken durumlarda, ani olarak su veya gerekli kimyasalı alevlerin üzerine püskürtmeye yarayan sistem sprinkler söndürme sistemidir. Manuel olarak müdahale edilmesi geç olarak nitelendirilen olası yangınlarda monte edilen sprinkler söndürme sistemleri, alevleri algıladığı an müdahale ederek, yangının büyümesini ve doğal olarak can ve mal kaybının artmasını engellemektedir. Yağmurlama sistem olarak nitelendirebileceğimiz bu sistemi nen büyük avantajı, yangına süratle tesir etmesidir; çünkü sistem yüksek ısıyı algıladığı an müdahalede geç kalmamakta ve yangını başladığı yerde bitirmektedir. Yangın sınıfı olarak A ve C sınıfı yangınlar için önerilen sprinkler söndürme sistemlerindeki tek bir sprinklerin su yayarak koruduğu alan 9 metrekare ile 21 metrekareye arasında değişebilmektedir.

Sprinkler söndürme sistemi, yangın ile çok fazla maddi kayıp gerçekleşecek işletmelerde tercih edilir. Ani müdahale niteliği ile mekandaki malzemelerin ve ürünlerin zarar görmesini engelleyerek, olası maddi hasarları minimuma indirmektedir. Bu sistemler alanında uzman mühendisler tarafından etüt yapılarak monte edilmelidir.

Sprink Çeşitleri

Yangın riski olan bölgelerin iş alanı veya kullanılan maddeleri göz önüne alınarak farklı türde sprink çeşitleri kullanılabilmektedir. Bunların piyasada en çok bilinen türleri ıslak borulu, kuru borulu, deluge ve preaction sprinkler söndürme sistemleridir.

Islak borulu sprinkler söndürme sistemi otomatik olarak müdahale edebilen bir sistemdir. İçinde sürekli su bulunduran borulara sahip sistem, mekanda sıcaklığın yükselmesi ile beraber hızlıca devreye girmekte ve borulardaki su yoğun bir şekilde yangının üzerine boşaltılır. Şok etkisi ile yangın, başlangıç aşamasında deaktive edilir. Hem yanan maddenin ısısı düşürülür, hem alevler söndürülür hem de çıkan dumanın yüksekliği azaltılarak görüş açısı genişletilir.

Kuru borulu sprinkler söndürme sistemi, suyun boruların içinde değil de, vanaların ardında bekletilmesi prensibine dayanır. Boruların içinde su yerine basınçlı hava bulundurulur. Yangın ile birlikte yükselen ısı ile birlikte basınçlı hava, suyu borulara dağıtacak olan vananın açılmasını sağlar ve su borulara dolarak, sprinkler vasıtası ile yangının üzerine boşaltılır. Sulu sistemden farklı olarak, yangına müdahale edecek su, biraz daha yol kat ederek müdahaleye başlamaktadır.

Deluge sprinkler söndürme sistemi, yangını algılayacak alarm sisteminin, sprinkler sistemin içinde değil farklı bir yerde olması prensibine dayanır. Diğer sprinkler sistemlerde algılama biçimi, odanın ısısının yükselmesi şeklinde olmakta iken, deluge sistemde farklı ve daha hızlı algılama alarm sistemi vasıtası ile gerçekleşmektedir. Böylece sistem ıslak ve kuru borulu sprinkler sistemlerden daha çabuk aktif olmaktadır. Sprinkler açık ancak vana kapalıdır. Yangının algılanması ile birlikte suyu harekete geçirecek vana otomatik olarak açılır ve zaten açık olan sprinkler sayesinde yangın üzerine daha yoğun bir şekilde su boşaltımı sağlanır. Bu sistem yangının başlaması ve büyümesinin hızlı olabileceği tahmin edilen yerlere monte edilmektedir.

Preaction sprinkler söndürme sistemi, bir önceki sistemden farklı olarak sprinklerin açık olmadığı sistemdir. Sprinklerin ucunda ısı ile erime özelliği olan kapatıcı malzeme veya patlama özelliği olan ince camdan ampuller bulunmaktadır. Yangın ile yükselen ısı bu kapatıcı malzemeleri eritmekte veya patlatmakta ve sistem devreye girmektedir. 

Sprinkler Sistemi Hesabı

Yangın söndürme sisteminin montajından önce sprinkler sistemi hesabı yapmak gerekir. Boruların arasında yeteri kadar boşluk olacak şekilde, ağaç borulama, loop borulama, grid borulama metotlarından biri kullanılabilir. Kullanım alanı 465 metrekareyi geçmeyen binalar ve yapılar için, DN25 boru çapı için 2 sprinkler şeklinde başlar ve katlayarak ilerler.

DN32 boru çapı için 3 sprinkler, DN40 için 5 sprinkler, DN50 için 10 sprinkler, DN65 için 20 sprinkler, DN80 için 40 sprinkler, DN100 için 100 sprinkler, DN125 için 160 sprinkler ve DN150 için ise 275 sprinkler yerleştirilmesi uygun görülmektedir.  Bu hesap düşük tehlike sınıfı için yapılmaktadır. Boruların döşeme metodu ve yer alacak sprinkler sayıları ilgili yönetmeliklerde ve TSE standart tablolarında belirtilmektedir.

Sprinkler sistemlerin yasal olarak kullanılmak zorunda olunan bölgeleri bulunmaktadır. Ofis ve ev haricindeki yüksek binalarda, yüksekliği 30.50 mt’den çok olan ofislerde, yüksekliği 51.59 mt’den çok olan apartmanlarda, birden fazla bodrum katına sahip yirmi araçtan fazla kapasiteli kapalı otoparklarda, 200’den fazla yatak kapasitesine sahip misafirhanelerde, otellerde ve pansiyonlarda, 2000 metrekareden fazla kullanım alanı olan işletmelerde, toplantı salonlarında, eğlence mekanlarında, alışveriş merkezlerinde ve mağazalarda sprinkler söndürme sistemleri kullanılması ilgili yönetmeliklerle zorunlu hale getirilmiştir.